Adam en Eva
Peter Paul Rubens (1577-1640) olieverf op paneel
Adam, Eve, and the Devil
dr. Marjo Korpel en prof. dr. Johannes de Moor
Marja Korpel en Johannes de Moor presenteerden op 16 mei 2014 de uitkomsten van hun onderzoek naar de in Ugarit, Kanaän gevonden kleitabletten. Hieruit blijkt dat Adam en Eva oorspronkelijk goden waren, maar door de bijbelschrijver vermenselijkt zijn. Ook krijgt in Ugarit Eva nergens de schuld van en er is wel een slang en een boom maar geen vrucht. Er wordt een zonnegodin ten tonele gevoerd die Eva schept…
We weten dat de kleitabletten in Oegariet maatstaf gevend zijn voor heel Kanaän (zie Van Venus tot Madonna, p. 278).
De Mythe van Adam
In het verleden is door bijbelonderzoekers altijd wel verondersteld, dat er een ‘Mythe van Adam’ moet hebben bestaan die de achtergrond heeft gevormd voor een aantal bijbelse passages. De mythe was echter nooit daadwerkelijk gevonden. Op basis van een nieuwe interpretatie van een aantal Kanaänitische (Ugaritische) teksten hebben de twee onderzoekers nu deze mythe weten te reconstrueren.
Schepping
De Kanaänitische schepper van de kosmos en van de mensheid was de godheid El. Dit is ook een van de namen van de God van Israël. De beschrijvingen van het werk van de Scheppergod in Kanaän en Israël komen sterk overeen.
Paradijs
Het Kanaänitische equivalent van de Tuin van Eden blijkt de “wijngaard van de grote goden” te zijn. Deze was gelegen op dezelfde plek als het bijbelse paradijs. Adam en zijn vrouw behoorden tot de goden die toegang hadden tot de Boom des Levens.
Slang
Een kwade godheid Horon wil de plek innemen van de scheppergod El, de hoogste god in de Kanaänitische godenwereld. El straft hem hiervoor door hem van de berg van de goden af te werpen. Uit wraak transformeert Horon zichzelf in een reuzenslang, die de Boom des Levens vergiftigt. Zo wordt die boom tot een Boom des Doods. Het gevolg hiervan is, dat alle leven op aarde bedreigd wordt. Korpel en De Moor zien de kwade god Horon als voorloper van de duivel.
Adam en zijn vrouw
De goden vrezen hun onsterfelijkheid te verliezen, nu de Boom des Levens ten onder is gegaan. Daarom geven ze iemand uit hun midden, Adam, de macht over de hele aarde, met de bedoeling om Horon uit te schakelen. Helaas faalt Adam jammerlijk, omdat de slang zijn giftanden in zijn vlees zet. Zo wordt Adam een sterfelijk wezen. Gelukkig biedt de zonnegodin de mensheid een troostprijs aan: via de voortplanting (procreatie) zullen ze als soort toch eeuwig voortleven.
Om dit te bereiken geeft de zonnegodin aan Adam een “goedaardige vrouw”. Bovendien roept ze alle goden op om Horon ertoe te dwingen de Boom des Doods uit te rukken. Zo gaat de onsterfelijkheid weliswaar verloren, maar het leven op aarde kan gelukkig toch doorgaan. De auteurs menen ook de oudste plaatjes van Adam en Eva te hebben gevonden die deze gebeurtenissen uitbeelden.
De eerste zonde
Het is opmerkelijk dat in deze Mythe van Adam de eerste overtreding tegen de hoogste god niet door een mens wordt begaan, maar door een god. Korpel en De Moor bespreken in het boek uitvoerig de verschillen met de bijbelse teksten, maar geven ook aan wat duidelijk overeenkomt. Hun theorie verheldert veel passages in de Bijbel, de apocriefe boeken, de pseudepigrafische literatuur en ook teksten uit Qumran. Het boek levert in elk geval veel stof tot discussie op.
Bron: Protestantse Theologische Universiteit
