In Lombok, Indonesië gelooft men dat je kwaliteiten in weven voorspellen hoe je huwelijk zal zijn. Kun je het niet, of niet goed genoeg, dan zul je nooit trouwen.
De eigenschappen van de Godin van de Wijsheid zijn in verband met de weefkunst door de hele wereld terug te vinden.
In veel oude culturen (maar let wel: niet allemaal) is het weven een vrouwenzaak en de schepster van de aarde is tevens de oorsprong van het weven. De rol van de man is hierbij interessant. Bij de Batak in Noord Sumatra, Indonesië, is het scheppen van de aarde een voorbeeld van parthenogenesis. (red: voortplanting waarbij de vrouw nakomelingen kunnen krijgen zonder dat hier een man aan te pas komt) De capaciteit van de vrouw om zich voort te planten wordt hierbij benadrukt. De man speelt een helpende rol, gelijk aan zijn steunende bijdrage als maker van weefapparatuur voor een weefster. De schepster spint en weeft de aarde en is de oorsprong van het gewas en van de mens.
De fasen van de maan zijn ook het gevolg van haar bekwaamheid in het spinnen. Zowel het spinnen als het weven hebben te maken met het ontstaan van iets uit het niets: garen uit pluizige vezels; een weefsel uit wanordelijke garens. Schepping is de magische overgang van vormloosheid tot vorm.
Bij de culturen in Noord Afrika verhoudt de weefster tot het doek in haar weefgetouw als tot een zoon. Zij baart hem en dan voed hem tot zelfstandigheid op. De weefster/schepster-godin van de Maya in Guatemala, Ixchel, is tevens de beschermvrouw van vruchtbaarheid, bevruchting en bevalling. De spintol en de textiel staan in Indonesië symbool voor de charmes van de vrouw en de schietspoel voor de man. In Toraja is het invoeren van de inslagdraad symbolisch gelijk aan seksuele gemeenschap.
Vaak wordt een verband gelegd tussen de garen-makende vrouw en de spin. In de Germaanse talen is dit alleen al aan de hand van het woord “spin” duidelijk; in de Griekse mythologie is Arachne (tevens een woord voor ‘spin’) een spinster en weefster; in enkele Noord- en Zuid-Amerikaanse culturen is de spin in verband gebracht met de overdracht van kennis (vooral kennis van de weefkunst), nogmaals een dominante eigenschap van communicatieve Sophia.
Als men de eigenschappen van Sophia onder de loep neemt, levert het zoeken naar thematische overeenkomsten in de weefwereld veel op. Deze oefening doet echter ook de vraag opkomen: hoe zit het in culturen waar de mannen weven? Het thema Wijsheid Weeft is pas uitgezocht als de uitzonderingen ook onder de loep worden genomen en daarna met het Sophia-thema vergeleken worden.
Aandacht is ook nodig voor het uitsterven van niet alleen de weefkunst in oude culturen maar ook de mythen en verhalen die daarmee gepaard gaan.
Door Sandra Niessen, november 2014
