Jung wordt wel genoemd ‘de profeet van de Grote Moeder’. Hij vindt het moederarchetype zeer belangrijk en besteedt er daarom veel aandacht aan. De gezonde moeder speelt in een centrale rol in het bestaan van een mens. De moeder is de eerste wereld van het kind. Hij kende de werking van het ‘gelukshormoon’ oxytocine nog niet. Maar hij heeft het intuïtief aangevoeld. Een moeder wordt in feite verliefd op haar hulpeloze piepjonge zuigeling, die zij negen volle maanden onder haar hart gedragen heeft en via de navelstreng gevoed en grootgebracht heeft in de veilige donkere holte van haar baarmoeder. Nu produceert zij in haar liefde voor het nieuwe leven het hormoon oxytocine. De zuigeling ontvangt het via haar moedermelk; het kind voelt zich veilig, geborgen en wordt rustig. Er ontwikkelt zich nu een onverbrekelijke liefdesband tussen die twee: de zuigende beweging van de mond bij de borstvoeding wordt de basis voor de latere kus tussen twee geliefden.
Oorlog is niet van alle tijden. De natuurlijke intermenselijke harmonie tussen moeder en kind zal de basis zijn voor liefdevolle relaties binnen de oudste mensengroepen en de latere grootfamilies in clan en stam. Die harmonie komt getuige wereldwijd recent antropologisch onderzoek nog steeds voor bij niet-westerse inheemse culturen, wanneer die niet al te zeer zijn aangetast door massa-toerisme en ongewilde belangstelling van staat en multinationals. Pas onlangs heb ik het aangedurfd op basis van een grote hoeveelheid recente antropologische studies een brug te slaan naar het verre verleden. Archeologische studies bewijzen het voor de periode tijdens en na de laatste IJstijd: er is geen strijd en oorlog in egalitaire culturen van voor het patriarchaat, of dat nu jagers-voedselverzamelaarsters-culturen zijn tijdens de laatste IJstijd of culturen van vroege landbouwers direct na de laatste IJstijd. Oorlog is een recent verschijnsel.
Jung en het matriarchaat. Wij hebben tot dusver eenzijdig naar ons collectieve verleden gekeken. Wij zijn opgegroeid in een westerse cultuur die getekend is door dominantie, oorlog en geweld; een cultuur waar vervreemding, eenzaamheid, verslavingsproblematiek en agressie belangrijke issues zijn. Die problemen had men vroeger niet; sterker: die problemen heeft men ook niet bij gezonde inheemse culturen. De rol van de moeder en de vrouw in de oude en moderne vreedzame culturen van balans is tot dusver buiten beschouwing gebleven, maar daar begint nu getuige tal van antropologische studies verandering in te komen.
Ja, Jung is de profeet van het archetype van de Grote Moeder. Maar… het matriarchaat is echter meer dan een vroege en onderontwikkelde psychische fase in de bewustzijnsontwikkeling van de mens. Het is een concrete en gelukkige cultuur-historische en sociale fase in de geschiedenis van de mens. De hoofdpersoon van deze fase bij natuurvolken is de Grote Moeder. Indirect heeft Jung meegewerkt aan het leggen van de maatschappelijke basis voor het matriarchaat als vreedzame samenleving in balans.
Bron: Afdalen in het donker van Moeder Aarde – Annine van der Meer
