Naam: Maria Magdalenakapel
Soort: Kapel Maria Magdalena
Adres: Esdonk 15, 5421 PX Gemert
Geschiedenis van de kapel
In het gehucht Esdonk, vlakbij Gemert, staat een kapel gewijd aan Maria Magdalena. Dit is de enige bedevaartplaatsin Nederland van de H. Maria Magdalena. Deze kapel wordt voor het eerst op schrift genoemd in 1652, als onderdeel van het verdelen van een erfenis: ‘eenen campe geheyten het capelleken van Marien Maghdalena met een eckerken daer bynnen gelegen’. Er is dus een stuk grond dat wordt doorgegeven met een kapel er op.
Het verhaal van de eerste lemen kapel is dat er een Spaanse militair was, die door de losbandige contacten met een vrouw uit Gemert, syfilis had opgelopen. Hij werd hier doodziek van en men vreesde voor zijn leven. De man bad echter tot Maria Magdalena en smeekte om vergeving en genezing. Hij beloofde een kapel voor haar te bouwen als ze hem zou genezen. Hij werd beter en liet inderdaad de kapel bouwen om zijn dankbaarheid te tonen.
In eerste instantie is dit een lemen gebouwtje, dat in 1695 wordt vervangen door een stenen kapel. Dit is de kapel, die je nu nog kan bezoeken. Wel is deze in de 20e eeuw enkele malen gerestaureerd. De klok in de toren geeft het bouwjaar ook aan. Het is een driezijdig gesloten zaalkerkje met een tuitgevel en een eenvoudige dakruiter.
Maria Magdalena
Over Maria Magdalena is natuurlijk al veel bekend en geschreven. Daarom hier maar een korte beschrijving. Maria Magdalena was een van de leerlingen van Jezus, volgens sommigen ook zijn levensgezel. Over haar wordt in de geschriften geschreven dat Jezus zeven boze geesten uitdreef. Ook was ze aanwezig bij de kruisiging en de verrijzenis van Jezus. Ze kreeg van een engel te horen dat Jezus was verrezen. Er is veel onduidelijk over de rol en betekenis van Maria Magdalena, maar door de katholieke kerk is ze neergezet als boetvaardige zondares. Ook zijn er legendes die vertellen dat ze samen met haar zus Martha en broer Lazarus, na de dood van Jezus naar Zuid Frankrijk zou zijn gegaan. Vervolgens zou ze in de Noord-Franse plaats Vézelay de Weg van Liefde hebben verkondigd. In de Maria Magdalenakapel staat een replica van een bekend beeld van Maria Magdalena uit Vézelay.
Germaanse krachtplek
Een kapel als deze, die als sinds mensenheugenis wordt bezocht als bedevaart, staat in het algemeen op een krachtplaats. Zo ook de Maria Magdalenakapel. Deze plek is hoog energetisch en magisch. De kapel is gelegen in een gebied dat wordt gekenmerkt door een onderaardse waterstuwing, ‘wijst’ geheten, veroorzaakt door een vertakking van de zogenoemde Peelrandbreuk. Op dergelijke breuken worden vaak sterkere aardestralingen waargenomen, zo ook op deze plek.
Een plaatselijke legende geeft wat meer informatie over de geschiedenis van deze krachtplaats. In een wiel bij het plaatsje Aa, dat vlakbij ligt, zijn de klokken van een oud Germaans tempeltje verdwenen. Dit wiel wordt dan ook het Torenwiel genoemd. De legende vertelt dat men elk jaar in de Kerstnacht deze mysterieuze klokken kan horen luiden.
Ook zou er vroeger in Gemert al een spijkerboom hebben gestaan, waarin spijkers werden geslagen. Ook in de Maria Magdalenakapel zijn vroeger spijkers geslagen in de deur van de kapel.
In de omgeving van de kapel is ook een urnenveld uit de ijzertijd, met verschillende grafheuvels.
Spijkeroffer
Een opvallend onderdeel van de Maria Magdalenakapel is het ‘spijkeroffer’. Zoals hierboven vermeld, heeft Maria Magdalena een duidelijke link met het lijden en sterven van Jezus. Het is misschien dan ook niet vreemd dat juist deze kapel mensen trekt die roestige spijkers offeren, in de hoop op genezing. Men hoopt dat door het achterlaten van de roestige (‘zwerende’) spijkers de zweren (en dergelijke) die men zelf draagt ook in de kapel achterblijven. Dit is een oud volksgeloof, dat op veel plaatsen te vinden is. De spijkers doen ook denken aan de spijkers waarmee Jezus aan het kruis werd doorboord.
Het spijkeroffer kan men doen via een rond gat in een raam. Dit raam maakt deel uit van een later gebouwde uitbouw. Achter dit raam ligt een levensgroot houten beeld van een gestorven Jezus. Tussen zijn lichaam en het raam staat een bakje met daarin de roestende spijkers. Via het ronde gat in het raam kan men zelf ook een of meerder roestige spijkers in het bakje laten vallen.
De kapel en de zigeuners
De kapel heeft door de eeuwen heen ook veel zigeuners getrokken. Ook zij gebruikten de kapel voor een bedevaart. Ze zouden een speciale band hebben met de spijkerkapel vanwege de ‘vierde spijker’. Bij de kruisiging van Jezus zou er een vierde spijker zijn geweest die was bedoeld om zijn hart te doorboren. Echter de spijker zou door een zigeuner zijn gestolen om het lijden van Jezus te verzachten. Dit zou ervoor gezorgd hebben dat de zigeuners worden gezien als een volk dat steelt en dat ze nu moeten blijven rondtrekken tot de vierde spijkers is gevonden en teruggegeven aan het Heilige graf van Jezus.
Omdat veel zigeuners zijn overgestapt naar het Pinkstergeloof wordt de kapel door deze groep mensen veel minder vaak bezocht.
Bedevaart naar Maria Magdalena
Om de spijkers te offeren, moest men op blote voeten lopen vanuit Gemert. Er mocht niet gesproken worden, daarom schreven sommigen met stokjes hun vragen of wensen in het zand. Traditioneel werden de bedevaarten ondernomen op Goede Vrijdag, de sterfdag van Jezus en op 22 juli, de feestdag voor Maria Magdalena.
De Maria Magdalenakapel wordt nog altijd druk bezocht. Je kunt het dan ook dagelijks bezoeken. Het ligt aan de Esdonkse weg, midden in een agrarisch landschap. Het spijkeroffer is vanaf de buitenzijde en dus altijd toegankelijk. In de kerk zijn kaarten en een informatieboekje te koop.
Op deze plek kun je voelen dat de kapel op een bijzondere krachtplaats staat. De kapel heeft zeker van binnen een bijzondere sfeer, die heel geborgen voelt. In de kapel ligt een dik boek, waarin vele bezoekers hun dank uitspreken naar Maria Magdalena. De aantrekkingskracht van Maria Magdalena is hier goed te voelen. Het is een plek, waar het relatief makkelijk is om Maria Magdalena te voelen en haar te vragen om genezing of wat goede raad.
Saskia Basten
Saskia is Transformatie coach en trainer en werkt op het snijvlak van persoonlijke en spirituele ontwikkeling. Ze geeft onder meer Godinnentrainingen. Deze zijn geworteld in traditie (zoals Keltische, Germaanse en de Christelijke cultuur), maar laten je ook zien hoe je de Godin nu kan ervaren. Bijv. in de natuur, in Mariakapellen, op krachtplaatsen èn in jou. Meer informatie: http://saskiabasten.nl/godin/
Bronnen
- Judith Schuyf, Heidens Nederland, Matrijs, 1995
- Peter van den Elsen, Bedevaartboekje van Esdonk, De Pandelaar, 2005
- http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/228
- http://www.tijkools.nl/Peelrandbreuk_Esdonkse_Kapel/
Bekijk de kaart met alle krachtplaatsen
Lees alle artikelen betreffende krachtplaatsen
Schrijven over een krachtplaats: Help je ons mee
One Response to “Maria Magdalena Kapel, Gemert”
Fijn dat deze kapel ook op Krachtplaatsen staat! Dank je wel, Saskia. Maria Magdalena krijgt nog altijd niet de aandacht die Zij verdient. Veel van Maria Magdalena is ‘overgezet’ op Maria, terwijl Zij een heel eigen energie heeft. Mooi dat Zij een eigen kapel heeft.