De geschiedenis van de Burcht is nauw verbonden met die van Leiden. Historici denken dat deze geschiedenis niet verder teruggaat dan de 11e eeuw en een nuttige functie moet hebben gehad. Er zijn aanwijzingen, echter, dat de heuvel een oudere oorsprong heeft en misschien zelfs ooit een bijzondere rituele betekenis kan hebben gehad als verhoogde plek in het landschap. Opvallend is in ieder geval dat de burcht er al was voordat de stad Leiden gebouwd werd en dat deze altijd precies het centrum van de oude stad is blijven markeren.