Bron Foto: Internet

Naam: De Kapel onder de Linden/ O.L. Vrouwe onder de Linden/ O.L. Vrouwe van Loreto

Soort: kapel gewijd aan Maria

Adres: Heerbaan-Kapel 4, 6017 RB Thorn

Een bedevaartsoord voor O.L. Vrouwe van Loreto

De Mariakapel werd gebouwd voor de toentertijd populaire Loretaanse devotie voor het Heilig Huis van Nazareth. De kapel zou een kopie is van de ‘Santa Casa’ uit het Italiaanse Loreto. Dit heet het huisje te zijn waarin Maria te Nazareth de boodschap van de engel zou hebben ontvangen. Deze woning zou in 1291 op wonderbaarlijke wijze door engelen vanuit Palestina naar Loreto zijn overgebracht. | O.L. Vrouwe van Loreto ontwikkelde zich zich dankzij spoedige genezingen tot een bedevaartoord voor de wijde regio rondom Thorn. In de 19e en 20e eeuw heeft de kapel een rol gespeeld bij de stimulering van de Mariaverering in Limburg. Tegen het einde van de 20e eeuw is O.L. Vrouw onder de Linden nog steeds een levendige maar grotendeels individuele devotie.

De oorspronkelijke en huidige kapel

De oorspronkelijke kapel, een eenvoudig rechthoekig gebouw met zadeldak, is in vorm een replica van het huis van Nazareth in Loreto (Italië) Het is gebaseerd op op metingen in 1673 van bouwmeester Boyens van de Loretokapel te Baarle-Nassau (en niet in Loreto zelf), alwaar het stift zelf ook bezittingen had. De huidige kapel bestaat uit drie hoofdonderdelen: de oude kapel, een uitbreiding uit 1811 naar het westen toe en een 19e-eeuwse biechtkapel aan de noordzijde. De huidige toegang geschiedt via de biechtkapel; de deuren aan de straatzijde zijn gesloten. Het oudste kapelgedeelte wordt gedomineerd door een schuinoplopend plafond (pseudogewelf) van stucco-reliëf waarin zes met olieverf beschilderde medaillons met voorstellingen van de oorspronkelijke Loretokapel en de mirakelen die daar plaatsvonden, alsmede zes geschilderde Mariasymbolen zijn aangebracht.

Het altaarscherm

Achter het altaar staat een rijkgesneden barok altaarscherm, naar een vergelijkbare afscheiding in Loreto, van de hand van de Antwerpse meester G. Kerricx uit 1681 (2 x 7,60 m). Het scherm is voorzien van twee deurtjes en is in het midden verlaagd om bezoekers een beter zicht op het Mariabeeld te geven. Daar bevindt zich ook een betegelde haard, de Santo Camino, met op de haardkap een schildering van de H. Familie. Daarboven bevindt zich het Mariabeeld en een wapenschild van de stichteres. Een houten tabernakel is in de 20e eeuw verruild met een stalen exemplaar. Het oorspronkelijke altaar is in 1733 door een barok exemplaar, een geschenk van een kanunnikes, vervangen.

Het Mariabeeld

Het houten Mariabeeld met Jezuskind op de linkerarm is uit uit 1674, waarschijnlijk gemaakt in Maaseik. Rondom de muurnis was de muur vroeger hemelsblauw geschilderd en voorzien van koperen sterren. Het is een geklede Madonna, met brede mantel en voorzien van een replica van de ’tiara’ uit 1674 die in 1974 werd gestolen. De bewaard gebleven scepter en kroon van het kindje dateren nog uit 1675 en zijn door Mathijs Meulenaar uit Maaseik gemaakt van verguld zilver. In 1885 zijn door J. Loven te Roermond nieuwe kronen gemaakt die in 1974 eveneens zijn gestolen en in 1975 vervangen door replica’s. De mantel is in 1967 door een plaatselijke dame uit Thorn vervaardigd. Het beeld werd op 15 juli 1977 uit de kapel gestolen. Nadat een replica van het beeld was gemaakt, werd het origineel, na emotionele oproepen in de media, enkele maanden later weer in het geheim door de pastoor-deken van de dief teruggekocht. Na een restauratie en het aanbrengen van een alarminstallatie werd het oude beeld op eerste paasdag 1978 met een historische optocht en processie weer geïntrodiseert.

De buitenzijde van de kapel

Aan de buitenzijde van de kapel bevindt zich een nis in de oostmuur waarin zich een klein Mariabeeld met kind, een 19e-eeuwse zogenaamde staakmadonna, bevindt, voorzien van wassen hoofd en handen, dat als ‘buitenbeeld’ van het eigenlijke beeld functioneert. Sinds de realisatie van de aparte kaarsen- en devotiekapel was het nodig om ook daar een afbeelding van O.L. Vrouw van Thorn te hebben. Daartoe is niet gekozen voor een replicabeeld, maar voor een moderne afbeelding in icoonvorm (ca. 30 x 40 cm) met daaronder de tekst ‘Onze Lieve Vrouw van Loreto, bid voor ons’. De voorstelling is gebaseerd op een afbeelding in de zogenaamde Duitse kapel in de dom van Loreto.

Sacraal landschap

Er heerst ook een bijzondere sfeer rondom het kapelletje. De drie linden zijn om te beginnen al zo mooi om te zien en ervaren, en ook de andere bomen rondom het kapelletje vullen je met een serene energie. Het kapelletje is dus omringd door linden, “door een groene mantel van eeuwenoude lindebomen omgeven”, zegt het regionieuw uit 2014. Zodra je hier loopt, ben je in een andere dimensie. Er staan ook bomen aan de achterkant van het gebouwtje en de sfeer is hier sereen. Het is een bijzondere plek in een landelijke omgeving, waarlijk een lieflijk kapelletje. Binnen is het donker en het beeld van Maria met kind trekt meteen de aandacht. Majestueus is ze!

De situering van de kapel is geheel landelijk: temidden van akkers op een met grote lindebomen begroeide ruimte langs de Heerbaan, waar omheen enkele boerderijen staan. De toegangswegen (Heerbaan, de Boekenderweg, Sint-Annapad, Sanfort) waarover de bedevaarten naar de kapel trokken en trekken, kennen een bredere sacrale structuur door de aanwezigheid van diverse devotiekapellen (Hubertus-, Antonius-, Rochus-, Barbara-, Anna- en Nepomucenuskapel; echter geen staties). De omgeving rond de kapel is landschappelijk beschermd gebied.
Leylijnen

Informatie op de website van het Meertensinstituut geeft al aan dat de plek bijzonder is en deel is van een groter sacraal gebied. Sleutelwoorden zijn: lindebomen, geheel landelijk, bedevaartswegen, landschappelijk beschermd gebied.

Ook in informatie over leylijnen in het ‘archief van plaatsen, Leylijnen 5’, wordt de kapel genoemd, alsook de basiliek, waarmee naar ik aanneem de abdijkerk van Thorn wordt bedoeld. Er is hier dus wel degelijk sprake van een sacraal landschap. Zoals gezegd trokken de bedevaarten over bepaalde toegangswegen en zijn er diverse devotiekapellen, waaronder die van Anna. Ook het feit dat de omgeving rond de kapel landschappelijk beschermd gebied is, geeft een indicatie in die richting.

Heilige boom

Het is niet zomaar dat deze kapel ‘Onze Lieve Vrouwe onder de Linden’ heet. De linde is een heilige boom die wordt geassocieerd met de godin. In de Nederlandse taal is de linde vrouwelijk. Vreemd genoeg is dit bij ons ook de enige boom die vrouwelijk is. Hoe dan ook, in de Noordse mythologie was de linde gewijd aan de godin Freya (er staat niet voor niets een linde op de Kattenberg in Heiloo) en bij de Slavische volkeren aan de liefdesgodin Krasogani, aldus Aat van Gilst. In sagen en sprookjes geldt de lindeboom als woonplaats van de witte of wijze vrouw. Dichters uit de Romantiek voelden aan dat deze boom eens een religieuze betekenis heeft gehad.  Dikwijls stond een linde bij een waterput in het midden van een dorp. Eens vormde ze het middelpunt van volksfeesten.

Van het zachte lindehout, aldus nog steeds Aat van Gilst, zijn vele madonnabeeldjes gemaakt. Soms zijn Mariabeeldjes aan een lindeboom bevestigd. De linde is dus verbonden met Maria, onze Lieve Vrouwe, met de Godin.

Praktische informatie

• De kapel onder de Linden bezoeken De Loretokapel is gelegen in het buitengebied van Thorn, op ongeveer een kilometer ten noordwesten van het stadje, niet ver van de hoofdverkeersroutes A2 en Napoleonsweg naar Venlo. De kapel is dagelijks te bezichtigen van 8:30 uur tot zonsondergang.
• Sinds de restauratie is het ook mogelijk om een drankje te drinken bij ’t Kapelhuis.

De magie van Thorn, het witte stadje

Ben je in de buurt, dan kan je Thorn niet links laten liggen. Dit witte stadje is prachtig om doorheen te lopen. Een bezoek aan de abdijkerk is een feest.

In de Middeleeuwen, aldus de informatie van de leylijnenwebsite, begon de christelijke kerk meer voet aan grond te krijgen in de Lage Landen. Veel van de heilige plaatsen werden gekerstend. Vaak resulteerde dit uiteindelijk in de bouw van een kapel of kerk op of bij een heidens heiligdom. Ook op andere manieren nam de christelijke kerk de functie van de oude heidendommen over. Kathedralen, kerken en kapellen werden gebouwd als nieuwe heiligdommen in de Lage Landen en deze werden evenzo weer geplaatst op leycentra.

Door de onderzoeken, die gedaan zijn door de enkele al bestaande studiegroepen, is gebleken dat de oude kerken specifiek op de centra van lijnen zijn geplaatst. De oude kerken zijn zo gepositioneerd dat door de lengterichting altijd een leylijn loopt. Het kruispunt van de leylijnen ligt dan onder de toren of op de plaats van het altaar. Een combinatie van deze twee komt ook voor. De abdijkerk van het Limburgse Thorn heeft twee van zulke centra. Er zijn prachtige beelden van Maria Magdalena te bewonderen.

Lida van de Water

Bronnen

•  http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/752
• Aat van Gilst, Wijze vrouwen en godinnen, Uitgeverij Aspekt, 2001
• http://wakkeremensen.blogspot.nl/2014/01/leylijnen-5-archief-van-leylijnen.html
• http://www.kerkgebouwen-in-limburg.nl/kerken/thorn/kapel-van-de-ol-vrouwe-onder-de-linden-loretokapel
• http://www.dichtbij.nl/roermond/regionaal-nieuws/artikel/3438259/bloesemzoom-bij-kapel-onder-de-linden-thorn.aspx

Bekijk de kaart met alle krachtplaatsen

Lees alle artikelen betreffende krachtplaatsen

Wat is een krachtplaats

Schrijven over een krachtplaats, Help je ons mee?

• Ermelose Heide – Speulderveld – Elspeter Heide
• Friezenberg, Markelo